Περιβάλλον έργου:
Το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο (ΜΦΙ) προχώρησε στην ανάθεση υπηρεσιών διοργάνωσης 3ήμερου συμποσίου στη Θεσσαλονίκη, για τις ανάγκες του προγράμματος «Towards farms with zero carbon - waste - and water - footprint - Roadmap for sustainable management strategies for Balkan agricultural sector – BalkanROAD» («Αγροκτήματα με μηδενικό αποτύπωμα άνθρακα, αποβλήτων και νερού. Κατευθυντήριες οδηγίες για στρατηγικές αειφόρου διαχείρισης του Βαλκανικού γεωργικού τομέα - BalkanRoad»).
Το πρόγραμμα BalkanRoad, το οποίο συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και από εθνικούς πόρους των συμμετεχουσών χωρών στο πλαίσιο του προγράμματος "Balkan-Mediterranean 2014-2020 Programme", είχε δύο κατευθύνσεις, οι οποίες συνδυάστηκαν και ενσωματώθηκαν σε ένα Βαλκανικό Σχέδιο Δράσης, το οποίο αναμενόταν να ανοίξει καινούργιους εμπορικούς δρόμους για τα βαλκανικά γεωργικά προϊόντα, ενισχύοντας τις τοπικές και εθνικές οικονομίες των βαλκανικών χωρών.
Ειδικότερα, μέσα από το πρόγραμμα αναμενόταν:
- η βελτίωση του βαλκανικού γεωργικού περιβάλλοντος μέσω ανάπτυξης στρατηγικών, μεθοδολογιών και τεχνολογιών για την προστασία των φυσικών πόρων (έδαφος, νερό, αέρας), μείωσης των αερίων θερμοκηπίου, μείωσης της παραγωγής και διάθεσης αποβλήτων και προώθησης της ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησης αποβλήτων και απορριμμάτων στη γεωργία
- η ανάπτυξη ενός κοινού Βαλκανικού Πρωτοκόλλου για την παραγωγή αγροτικών προϊόντων με οικολογικό σήμα, με εφαρμογή αειφόρων πρακτικών σε ολόκληρη τη γραμμή παραγωγής (δηλ. από τον αγρό έως την αγορά), έτσι ώστε τα τελικά προϊόντα να έχουν μετρήσιμο, συγκρίσιμο και τελικά το ελάχιστο δυνατό περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
Ο βαλκανικός γεωργικός τομέας αντιμετωπίζει ισχυρές προκλήσεις, όπως η μη βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων, οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου, κ.ά. Παρά το γεγονός ότι κάποιες χώρες δείχνουν σημαντικά σημεία ανάπτυξης, η συνεχιζόμενη οικονομική κρίση, το χαμηλό επίπεδο συμμετοχής/πρωτοβουλίας των τοπικών/περιφερειακών αρχών και η χαμηλή ικανότητα και το επίπεδο μόρφωσης των αγροτών της βαλκανικής περιοχής σε σχέση με άλλους Ευρωπαίους αγρότες, εμποδίζουν την υιοθέτηση καινοτόμων προσεγγίσεων, μεθόδων, πρακτικών και τεχνολογιών κυρίως σε επίπεδο αγροκτημάτων.
Το πρόγραμμα BalkanRoad συμμερίζεται την επιθυμία των αγροτών να προστατέψουν το περιβάλλον, να αναπτύξουν τις δεξιότητες τους, να εκσυγχρονίσουν και να αυξήσουν την αποδοτικότητα των επιχειρήσεών τους και να εισέλθουν στις Ευρωπαϊκές και Διεθνείς αγορές. Για το λόγο αυτό, το πρόγραμμα BalkanRoad ανέπτυξε τα κατάλληλα εργαλεία και στρατηγικές οικονομικής ανάπτυξης των αγροτικών επιχειρήσεων μέσω της υιοθέτησης πρακτικών που προστατεύουν το περιβάλλον, κίνητρο ισχυρό για τους αγρότες ώστε να εφαρμόσουν και να υιοθετήσουν τα αποτελέσματα του προγράμματος.
Στη διάρκεια του έργου, αναπτύχθηκε ένα υψηλών δυνατοτήτων, ευέλικτο και φιλικό στο χρήστη λογισμικό (λογισμικό ROAD) το οποίο κατέγραφε, υπολόγιζε και αξιολογούσε το περιβαλλοντικό αποτύπωμα των εμπορεύσιμων γεωργικών προϊόντων.
Για την ανάπτυξη του λογισμικού χρησιμοποιήθηκαν δεδομένα από αγροτικές επιχειρήσεις της Ελλάδας, της Βουλγαρίας και της Π.Γ.Δ.Μ. Για να εξασφαλιστεί η βιωσιμότητα των αποτελεσμάτων του προγράμματος, δημιουργήθηκε δίκτυο ενδιαφερομένων (παραγωγών, επιχειρήσεων, τοπικών και περιφερειακών αρχών) με το όνομα «ROAD for Balkan Agriculture».
Τα μέλη του δικτύου, μέσα από σειρά εθνικών και διεθνών διοργανώσεων διαλόγου, εκφράζουν τη δική τους άποψη, συνεισφέρουν στην ανάπτυξη των Κατευθυντηρίων Οδηγιών και δρουν πολλαπλασιαστικά στη διάδοση των αποτελεσμάτων του έργου στα γεωργικά, εμπορικά, περιβαλλοντικά και κοινωνικά δίκτυα στα οποία ανήκουν.
Το πρόγραμμα BalkanRoad υλοποιήθηκε σε πέντε χώρες (Ελλάδα, Κύπρος, Βουλγαρία, Π.Γ.Δ.Μ. και Αλβανία) από τους κάτωθι επτά εταίρους:
- Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο, Ελλάδα (επικεφαλής εταίρος)
- Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών - Ίδρυμα Τεχολογίας και Έρευνας, Ελλάδα
- Όμιλος Μεταλυκειακής Κατάρτισης της Αμερικάνικης Γεωργικής Σχολής, Ελλάδα
- Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου
- Association of Agri - Environmental Farmers, Βουλγαρία
- Agricultural University of Tirana, Αλβανία
- Macedonian Organic Producers Federation, Βόρεια Μακεδονία
Αντικείμενο έργου:
Η εταιρεία ΚΑΤΑΚΟΡΥΦΟ Μ.ΙΚΕ για τις ανάγκες του συγκεκριμένου έργου ανέλαβε την παροχή υπηρεσιών διοργάνωσης 3ήμερου συμποσίου στη Θεσσαλονίκη, σύμφωνα με τις κάτωθι τεχνικές προδιαγραφές:
- Ενοικίαση δύο αιθουσών χωρητικότητας 100 ατόμων για τρεις ημέρες από 8:00 π.μ. έως 18:00 μ.μ., σε ξενοδοχείο 5 αστέρων. Οι αίθουσες ήταν εξοπλισμένες με τραπέζι προεδρείου, φορητό υπολογιστή, προτζέκτορα, μικρόφωνα και αντίστοιχη εγκατάσταση. Επίσης, υπήρχε σε κάθε αίθουσα τεχνικός ήχου/χειριστής υπολογιστή.
- Εστίαση (catering) 150 ατόμων με 2 διαλείμματα καφέ ανά ημέρα.
- Προώθηση και διαφήμιση του 3ήμερου συμποσίου στα ΜΜΕ και συγκεκριμένα: μία καταχώρηση σε ημερήσια εφημερίδα εθνικής κυκλοφορίας, μία καταχώρηση σε ημερήσια εφημερίδα της Βορείου Ελλάδος, δύο έντυπες/ηλεκτρονικές καταχωρήσεις σε περιοδικά γεωργικού ενδιαφέροντος
- Μετάφραση υλικού 100 σελίδων από Ελληνικά, Αλβανικά, Βουλγάρικα, Μακεδονικά στα Αγγλικά (ή και το αντίστροφο) για την παραγωγή έντυπου υλικού το οποίο διανεμήθηκε κατά τη διάρκεια του 3ήμερου συμποσίου
Το διεθνές συμπόσιο με τίτλο «OpenEARTH Conference on Climate Change Adaptation and Mitigation» πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη στις 12,13 και 14 Φεβρουαρίου 2020.
Η θεματολογία του συμποσίου επικεντρώθηκε στα εξής ζητήματα:
- Προσαρμογή του αγροτικού τομέα στην κλιματική αλλαγή
- Τεχνολογία στη γεωργία, ανάπτυξη μοντέλων και εφαρμογών
- Διαχείριση πόρων και αειφόρες αγροτικές επιχειρήσεις υπό τη πίεση της κλιματικής αλλαγής
- Ο ρόλος των φορέων χάραξης πολιτικής για την κλιματική αλλαγή, κίνδυνοι και ευκαιρίες
- Κυκλική οικονομία και βιο-οικονομία
- Διαχείριση αποβλήτων
- Περιβαλλοντική εκπαίδευση και εκπαίδευση για την αειφόρο ανάπτυξη σε όλες τις βαθμίδες του εκπαιδευτικού συστήματος
Στο συμπόσιο παρουσιάστηκαν περισσότερες από 70 ανακοινώσεις από μέλη της επιστημονικής κοινότητας σχετικά με την αντιμετώπιση του βασικού ζητήματος της προσαρμογής και του μετριασμού της κλιματικής αλλαγής στον πρωτογενή τομέα, μέσω της προώθησης γεωργικών πρακτικών και σύγχρονων αποτελεσματικών τεχνολογιών. Παράλληλα, σε ειδικά διαμορφωμένη αίθουσα του ξενοδοχείου αναρτήθηκαν περισσότερα από 30 posters με αντίστοιχη θεματολογία.
Το συμπόσιο κλιμακώθηκε θεματικά, χρονικά και χωρικά σε επτά συνεδρίες με αντικείμενα την αειφόρο γεωργία, τις σύγχρονες τεχνολογίες και εργαλεία υποστήριξης αποφάσεων, την πολιτική και κλιματική αλλαγή, την κυκλική οικονομία, τη διαχείριση αποβλήτων, την ανάλυση κύκλου ζωής και επεξεργασία δεδομένων και τέλος την περιβαλλοντική εκπαίδευση. Παράλληλα, κατά τη διάρκεια του συνεδρίου, πραγματοποιήθηκαν δύο συναντήσεις εργασίας. Στην πρώτη, οι συμμετέχοντες ενημερώθηκαν και εξοικειώθηκαν με τη λειτουργία της λογισμικής εφαρμογής ROAD tool, μέσω της οποίας είναι δυνατή η εκτίμηση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος αγροτικών και άλλων επιχειρήσεων και στη δεύτερη, οι παρευρισκόμενοι είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν και να δουν στην πράξη δικτυακές πλατφόρμες για τα γεωργικά προϊόντα και την ιχνηλασιμότητά τους εστιάζοντας στις περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Επιπλέον, οι μικροί φίλοι του περιβάλλοντος και όχι μόνο, είχαν την ευκαιρία να συμμετέχουν σε μία διαδραστική εκπαιδευτική εκδήλωση. Η εκδήλωση απευθυνόταν σε μαθητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, και περιλάμβανε δραστηριότητες δημιουργικής σκέψης και επεξεργασίας νέων ιδεών σε θέματα που αφορούν στην προστασία του περιβάλλοντος και την κλιματική αλλαγή.
Μετά το κλείσιμο του συμποσίου, στις 15 Φεβρουαρίου 2020, πραγματοποιήθηκε επίσκεψη και ξενάγηση των ενδιαφερομένων συνέδρων στο οινοποιείο της εταιρείας Κυρ-Γιάννη στη Νάουσα, που αποτελούσε και τη πιλοτική περιοχή του έργου BalkanROAD.
Το συμπόσιο υπολόγισε το περιβαλλοντικό του αποτύπωμα και αφορούσε στους τρόπους προσέλευσης των συνέδρων σε αυτό, στη κατανάλωση ενέργειας στις αίθουσες που φιλοξένησαν το συνέδριο και στη χρήση αναλώσιμου υλικού. Προκειμένου να «μηδενιστεί» το αποτύπωμα, πραγματοποιήθηκε φύτευση πέντε βελανιδιών (Quercus pubescens) σε ειδικό σημείο στα αμπελοτόπια του κτήματος Κυρ-Γιάννη.
